Thay bugi xe ô tô định kỳ - cách đơn giản nhất để tiết kiệm nhiên liệu và đảm bảo công suất máy

Bugi (spark plug) là chi tiết cuối cùng trong hệ thống đánh lửa của động cơ xăng, nhiệm vụ đốt nhiên liệu và sinh ra năng lượng. Do vị trí và nhiệm vụ khiến cho bugi phải chịu nhiều yếu tố khắc nghiệt ở khu vực buồng đốt: nhiệt độ và tất suất hoạt động rất cao, ngoài ra quá trình đốt cháy nhiên liệu có thể tạo các mảng bám làm cho khả năng đốt cháy nhiên liệu kém đi, dẫn đến suy giảm công suất và tốn nhiên liệu lãng phí. Vì vậy mà bugi là một chi tiết cần được kiểm tra và thay thế định kỳ để đảm bảo hiệu quả đốt cháy của động cơ.

Một số hiện tượng bất thường có thể do bugi gây ra mà người lái xe dễ nhận thấy đó là:

• Động cơ rung giật khi đậu xe tại chỗ (ngoại trừ lúc mới khởi động xe hay động cơ đang trong giai đoạn cold start).
• Khó khởi động vào buổi sáng, độ trễ chân ga cao hơn bình thường, động cơ mất công suất.
• Dù người điều khiển xe đang chạy ở 1 tốc độ cố định với chân ga cố định, không thay đổi vòng tua, nhưng tua máy không ổn định lên xuống bất thường.
• Chỉ cần 1 bugi bị lỗi, có thể làm hao nhiên liệu của xe nhiều hơn 30% so với thông thường.
• Nếu bugi quá mòn thì các triệu chứng trên trở nên nặng hơn, dễ nhận biết hơn, thậm chí dẫn đến hiện tượng "bỏ máy" (engine misfire).

Có những loại Bugi nào và tuổi thọ của bugi là khoảng bao lâu?

Nếu nói theo chất liệu thì hiện có 3 loại bugi (Tạm không nói đến loại bạc và niken vì ít phổ biến), trong đó đồng là loại cơ bản nhất với hiệu suất đánh lửa tốt nhất, nhưng thời gian hoạt động lại ngắn nhất do nhanh bị mòn. Sau này đa số các hãng xe ô tô sử dụng phổ biến đó là loại platinum (bạch kim) và iridium. Đây là 2 loại được sử dụng rộng rãi bởi có tuổi thọ kéo dài từ 140.000km (platinum) cho đến 190.000km (iridium).

Ngoài ra, còn có chia ra loại bugi nóng và bugi lạnh, nhưng thường thì sẽ dược sử dụng theo khuyến cáo của nhà sản xuất.

Theo khuyến cáo của một số hãng sản xuất xe ô tô phổ biến như Honda, Mercedes, Toyota, BMW... thì thời hạn thay thế định kỳ cho mỗi một dòng xe là khác nhau, bởi mỗi một dòng xe hãng xe sử dụng 1 loại bugi cho chiếc xe đó. Đối với loại iridium thì trung bình là từ 60.000km - 100.000km.

Có một số dòng xe sử dụng bugi platinum có tuổi thọ thấp hơn iridium thì hãng đưa khuyến cáo thay ở mức khoảng 40.000km - 60.000km.

Có cần bận tâm sẽ chọn bugi nào cho xe và thay vào lúc nào không?

Do mức độ phức tạp trong cấu tạo buồng đốt, chính vì vậy mà mỗi chiếc xe, mỗi hãng có thông số kỹ thuật là không giống nhau. Bugi là chi tiết không chỉ cần đạt được khả năng đánh lửa mạnh, mà cần có yếu tố phải chính xác. Chính xác ngay cả ở việc gắn bugi vào có sâu-nông hơn một chút cũng làm ảnh hưởng đến hiệu quả đánh lửa. Chính vì vậy nên sử dụng đúng loại mà hãng sử dụng (có thể khác thương hiệu nhưng chung các thông số kỹ thuật).

Với điều kiện tham gia giao thông như ở Việt Nam đó là thời gian chờ, hay máy nổ không rất nhiều, các bạn có thể cân nhắc thay bugi sớm hơn thời gian mà hãng khuyến cáo.

Thay bugi mắc tiền sẽ ngon hơn?

Bugi đắt tiền chủ yếu là do vật liệu cấu tạo và độ chính xác để đảm bảo hoạt động luôn chính xác và đánh lửa mạnh mẽ ở thời gian dài khiến cho một số loại bugi mắc tiền hơn. Nếu bạn chạy một chiếc xe nguyên bản thì không cần quá quan tâm, chỉ cần quan tâm đến việc thay bugi định kỳ là đủ.

Cơ bản thì một lần đánh lửa bugi đã bị hao hụt về cấu tạo nhưng nằm ở mức rất thấp, có thể tính dưới dạng phân tử, vì vật liệu cấu tạo như platinum hay iridium rất bền. Nhưng ngoài đầu lõi đánh lửa ra, còn nhiều bộ phận cấu tạo của bugi có thể bị giảm chất lượng bởi nhiệt độ, áp xuất... ít nhiều cũng sẽ hao hụt so với ban đầu, nên thường khi chủ xe mới thay bugi đều cảm nhận thấy chiếc xe của mình khác đi, nhưng đó chưa chắc đã là vì 1 loại bugi đắt tiền hơn. Bởi điện áp và mức độ đánh lửa của bugi đều phải phụ thuộc vào hệ thống điện của xe quyết định. Một chiếc bugi đắt tiền chủ yếu là để đảm bảo yếu tố sử dụng ổn định trong thời gian dài nhất có thể mà vẫn đạt hiệu quả đánh lửa. Việc đúng chủng loại vẫn là yếu tố quan trọng của bugi.

Theo như mình thấy thì hầu hết các xe đều đang dần chuyển qua sử dụng loại iridium để sử dụng, bởi tuổi thọ kéo dài và ổn định, nếu anh em tìm kiếm điều đó thì cũng nên sử dụng loại iridium và có thể cân nhắc thay sớm bởi giá thành cũng không quá cao nếu anh em thay sớm ở 50.000km thì chi phí cũng không quá cao.

Có thể bảo trì bugi cũ để tiếp tục sử dụng?

Khi còn sử dụng bugi thế hệ cũ như lõi đồng chẳng hạn, quá trình hoạt động làm hao mòn đầu cực tiếp điện trên đỉnh, khiến cho việc đánh lửa không còn chính xác. Lúc này kỹ thuật viên sẽ kiểm tra và điều chỉnh độ hở của bugi lại để đạt được hiệu quả chính xác trên chính chiếc bugi cũ.

Ngoài ra, trong quá trình hoạt động thời gian dài, nhiên liệu đầu vào có thể là nguyên nhân chính gây ra đóng muội, đóng cặn ở khu vực buồng đốt, bao gồm cả bugi, việc này cũng ảnh hưởng nhiều đến hiệu quả đánh lửa, vì vậy chúng cũng cần được vệ sinh.

Tuy nhiên các loại bugi chất lượng tốt ngày nay có giá thành khá hợp lý, mức độ phổ biến cũng cao hơn xưa; do đó thay thế mới hoàn toàn hệ thống bugi sẽ là giải pháp hợp lý nhất.

Đối với góc độ của một người thợ sửa xe thì họ có thể đánh giá phần nào tình trạng động cơ thông qua màu sắc của bugi sau khi đã hoạt động 1 thời gian, từ đó có thể chuẩn đoán được các vấn đề liên quan đến nhiên liệu, áp suất buồng đốt hay hệ thống đánh lửa của xe, tuy nhiên dưới góc độ người sử dụng chúng ta chỉ nên nhớ thay định kỳ, hoặc thay theo yêu cầu của kỹ thuật viên để đảm bảo. Bởi chi phí để thay bugi một lần cũng không quá cao, dao động từ khoảng 200 ngàn/cái cho đến 600 ngàn tuỳ từng đại lý xe ô tô khác nhau. Sau khoảng 50 ngàn kilomet thì số tiền này cũng không quá đáng kể, đổi lại sự yên tâm và động cơ luôn đạt được hiệu năng tốt nhất của nó.

Nguồn: tinhte.vn

Khi nào cần thay thế bugi ô tô?

Theo các chuyên gia thì bugi ô tô cần được thay mới sau 60.000 km tới 100.000 km. Tuy nhiên đa số các xe có thể vận hành trên 100.000 km mới cần thay bugi. Còn nếu xe sử dụng turbo thì bugi cần được thay sớm hơn. Ngoài ra trước khi bugi cần được thay thế thì cũng nên lưu ý cần đi bảo dưỡng bugi ở mức 40.000 tới 50.000 km để có thể phát hiện những dấu hiệu bất thường và vệ sinh nếu cần.

Cân nhắc để bảo dưỡng hoặc thay thế bugi ô tô khi bắt gặp những dấu hiệu dưới đây:

Xe không nổ máy hoặc khó khởi động: 
- Hiện tượng máy không nổ xảy ra là do bugi gặp vấn đề như nhiễm bẩn, bị nứt, bị mòn… nên không thể đốt cháy hỗn hợp không khí và nhiên liệu.
- Khi động cơ bị lạnh, việc đánh lửa rất khó khăn, vì khối điều khiển động cơ (ECM) phải bổ sung thêm nhiên liệu để có thể giải phóng hơi nước đọng lại trong xi lanh. Việc này có thể làm mòn bugi dẫn dến khó bắt lửa, kết quả là xe khó khởi động.

Tiêu hao nhiều nhiên liệu hơn
- Ngoài ra, những vấn đề về bugi sẽ khiến động cơ phải tiêu hao mức nhiên liệu nhiều hơn bình thường. Nguyên nhân của việc này là do ECM không còn kiểm soát được hàm lượng oxy hoặc cường độ tia lửa nên dẫn đến quá trình đốt cháy kém, do đó phải bổ sung nhiên liệu để bù.

Hiện tượng xe rung nhiều khi ở chế độ nghỉ
- Người lái có thể dễ nhận biết các vấn đề ở bugi hơn khi xe ở chế độ nghỉ (chạy không tải), ví dụ như động cơ rung mạnh hơn, dẫn đến xe rung động nhiều.

Báo hiệu của đèn động cơ
- Đây chính là dấu hiệu rõ ràng nhất để người lái có thể biết rằng động cơ xe của mình đang có vấn đề với bugi, nhờ vào sự nhạy cảm hơn nhiều của ECM khi phát hiện quá trình đốt cháy không diễn ra hoàn toàn trong xi-lanh.

Công suất kém
- Quá trình tăng tốc ở xe được thực hiện bởi dưới sự điều khiển của ECM khiến bugi tạo ra tia lửa mạnh để có thể đốt cháy nhiều nhiên liệu và cung cấp nhiều năng lượng hơn. Vì vậy, khi bugi bị lỗi hoặc hỏng thì sẽ không thể đáp ứng để tạo ra tia lửa đủ mạnh cho quá trình này.

Khi thay bugi bạn nên lưu ý một số vấn đề sau:

1. Chờ động cơ nguội
Khi động cơ còn nóng mà bạn tháo bugi ra rất dễ khiến phần đầu răng bugi bị kẹt. Khi động cơ còn nóng thì bugi cũng sẽ rất nóng, bạn cần để động cơ nguội hoàn toàn mới tiến hành tháo bugi.

2. Lau sạch bụi bẩn
Cần lau sạch các bụi bẩn xung quanh trước khi tháo các bugi cũ ra, vì khi tháo bugi sẽ để lại khoảng trống bụi bẩn có thể theo đó lọt vào máy, làm hỏng các séc – măng của pit – tông.

3. Tháo bugi
Không nên dùng công cụ bằng máy để tháo bugi bởi điều đó có thể khiến đầu bugi bị vỡ, hỏng và lọt vào pit- tông gây lỗi, hỏng hệ thống. Nên sử dụng cờ lê chuyên dụng với Size ren phù hợp. Xoay ngược kim đồng hồ để tháo Bugi ra khỏi động cơ.

4. Lựa chọn bugi mới
Chất lượng của bugi ảnh hưởng lớn đến khả năng vận hành của xe. Bởi vậy các bạn nên sử dụng bugi chính hãng, theo đúng các thông số yêu cầu của nhà sản xuất để xe có thể vận hành an toàn, tăng độ bền của xe.

5. Lắp bugi
Sau khi đã lựa chọn được loại bugi phù hợp chúng ta sẽ lắp bugi vào động cơ xe. Cần gắn chắc chắn với toàn bộ hệ thống đánh lửa như lúc đầu.

Sau khi lắp bugi vào xe cần nổ máy để kiểm tra, nếu động cơ nổ ngay thì có nghĩa là bugi đã được thay mới đúng cách.

Chúc các bạn có thêm hiểu biết để vận hành xe an toàn.